Çocuklarda görülen alerjilerin temelinde genellikle ailesel yatkınlık yatsa da çevresel faktörler de etkendir. Alerjik hastalıklarda doğru tanının çok önemli olduğunu söyleyen Liv Hospital Çocuk Alerji ve İmmünoloji Uzmanı Prof. Dr. Mahir İğde alerji testleri ile ilgili bilgi verdi.
Tanı nasıl konulur?
Öncelikle hastanın detaylı hikayesi ile birlikte aile hikayesi ve ailesel yatkınlıkla ilgili ipuçları aranır. Genelde alerji veya atopi aile içinde devam eden bir durumdur. Şikayetlerin ne zaman ve/veya hangi durumlarda arttığı, azaldığı tespit edilmeye çalışılır. Vücuttaki hastalık belirtileri incelenir. Şüphelenilen olası alerjenler tespit edildikten sonra deri ve/veya kanda alerji testleri yapılır.
Alerji testlerini neden önemli?
Teşhiste çok önemli bir rolü olduğu gibi tedavinin planlanmasında da çok önemlidir. Çünkü alerji neye karşı ise kaçınmak gerekir. Örneğin; ev tozu içindeki akarlara alerjisi olan bir çocuğun toz maruziyeti için önlem alması gerekir. Alerji çok fazlaysa immünoterapi denilen aşı tedavisi yapılması gerekir. Aşı tedavisi yüzde 70-80 faydalıdır. Cilt altına enjeksiyonla yapılan aşılar olduğu gibi dilaltına sprey şeklinde aşılar da vardır. Bu aşıların seçimi de çocuk alerji uzmanlarınca yapılmalıdır.
Alerji testleri nasıl yapılmalı?
Alerji testleri çocuklara, çocuk alerji uzmanları tarafından yapılmalıdır. Çünkü alerji testleri ile sadece “Şu maddeye alerjin var, şunlara yok” demek yetmez. Test panelinde kullanılacak alerjenler doğru seçilmeli, doğru teknikle yapılmalıdır. Uzman kişilerce değerlendirilmeli ve çapraz reaksiyonlar konusunda bilgi sahibi olunmalıdır. Çocuklar ve yetişkinlerde yapılan teknik ve alerjen içerikleri çok farklı olabilir. Yanlış yorum sonrası astım olmayanların yanlışlıkla astım teşhisi konulmasına, astımlı olanların da yanlışlıkla astım olmadığına karar verilebilir.
Alerji testleri kaç yaşında yapılabilir?
Alerji testleri ciltten 2-3 aylıktan itibaren yapılabilir. Özellikle gıda alerjisine bağlı egzamalı çocuklarda ciltten deri testi 2 aylıktan itibaren yapılabilir. Astım nedeniyle yapılan alerji testlerinin ise genelde 2 yaşından sonra yapılması daha uygun olur.
Alerji testlerini kandan yapılabilir mi?
En doğru teşhis ciltten yapılan testle konulur. Kandan yapılan testler doğru sonuç vermeyebileceği gibi çok da pahalıdır. Bu sebepten kandan değil ciltten alerji testi yapılması gerekir.
En sık kullanılan alerji testleri hangileridir?
Prick testi: En sık kullanılan bu yöntemde hastanın cildinde 20-30 kadar alerjen değerlendirilebilir. Deri bütünlüğü aralıklı olarak hafifçe bozulur, bu bölgelerin üzerine damlatılan alerjene reaksiyon oluşup oluşmadığını görmek için 30 dakika beklenir. Beliren kızarıklığın çapına göre reaksiyon verilen alerjen belirlenir. Bazı ilaçlar prick testin sonucunu değiştirebildiği için test yapılmadan hastanın hekimi bilgilendirmesi gerekir.
Patch (yama) testi: Genellikle prick testi ile sonuç alınamayan durumlarda egzamaya neden olan alerjenlerin tanısında kullanılır. Hastanın sırtına, üstünde alerjenler olan bir bant yapıştırılıp 2 gün beklenir. Kızarıklık olan yerlerdeki maddeye alerji gelişip gelişmediği tespit edilir.
Kanda Spesifik IGE antikoru tayini: Alınan kanda Spesifik LGE antikorunun değeri saptanır. Prick testi kadar anlamlı olmasa da alerji varlığını ve tedavi cevabını ölçmede kullanılabilir.
Gıda alerji testi: Besin alerjisi için deriden ve kandan alerji testi yapılabilir. Deriden yapılan test daha fazla yol göstericidir ve 20-30 dakika gibi kısa zamanda sonuç verir. Ancak besin alerjilerinin tanısında altın standart besin provokasyon testidir. Çocuk alerji uzmanları, besin alerjisi yapma potansiyeli yüksek besinleri bebeğin beslenmesinden çıkartıp düzelme olup olmamasına göre alerji olup olmadığını belirler. Bebekte düzelme olursa ikinci aşamada besin yüklemesi yapılır. Daha sonra kesin olarak belirlenen alerjen bebeğin beslenmesinden çıkartılır. Anafilaksi gibi bulgularla seyreden besin alerjisinde hastada deri testi klinik bulgular ve kanda spesifik IGE düzeyi değerlendirildikten sonra verilir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı